Ngày càng nhiều trường Việt Nam xuất hiện trong bảng xếp hạng ĐH tốt nhất toàn cầu năm nay của U.S. News & World Report. Trong đó có một số đơn vị thăng hạng đáng kể, thậm chí tăng hơn 250 bậc.
Tổ chức U.S. News & World Report (viết tắt US News) ở Mỹ hồi cuối tháng 6 công bố bảng xếp hạng ĐH tốt nhất toàn cầu năm học 2024-2025, sau một năm ngưng công bố không rõ nguyên nhân. Trong số 2.250 cơ sở giáo dục ĐH từ 104 quốc gia, vùng lãnh thổ được xếp hạng, Việt Nam có 9 đại diện, với 4 cái tên mới là các trường ĐH gồm Bách khoa TP.HCM, Cần Thơ, Nguyễn Tất Thành và ĐH Huế.
Theo bảng xếp hạng của US News, dẫn đầu Việt Nam và nằm trong top 300 thế giới lần lượt là Trường ĐH Tôn Đức Thắng ở TP.HCM (hạng 253, tụt 30 bậc so với kỳ xếp hạng 2022-2023) và Trường ĐH Duy Tân tại Đà Nẵng (hạng 296, tăng 21 bậc). Đây cũng là 2 đơn vị từ Việt Nam nằm trong top 100 trường ĐH tốt nhất châu Á của bảng xếp hạng này, lần lượt ở vị trí thứ 52 và 65.
Theo sau đó, Trường ĐH Nguyễn Tất Thành trong lần tiên có mặt đã xếp hạng 3 tại Việt Nam, đứng thứ 730 thế giới. Trong khi đó, 2 ĐH là Quốc gia Hà Nội, Quốc gia TP.HCM đều tăng bứt phá, lên vị trí 844 (tăng 126 bậc) và 865 (tăng 251 bậc). Ở mặt đối lập, ĐH Bách khoa Hà Nội tụt 140 bậc, xuống hạng 1.710. Còn Trường ĐH Bách khoa TP.HCM, ĐH Huế và Trường ĐH Cần Thơ lần lượt ra mắt ở hạng 1.590, 2.010 và 2.043 thế giới.
Ngoài 9 đại diện nêu trên, 3 trường ĐH khác tại Việt Nam được nêu tên nhưng chưa đủ điều kiện để xếp hạng tổng quan là các trường ĐH: Y Hà Nội, Công nghệ TP.HCM cùng ĐH Kinh tế TP.HCM. Tuy nhiên, trong bảng xếp hạng ĐH theo nhóm ngành, ĐH Kinh tế TP.HCM đứng thứ 77 thế giới về kinh tế, kinh doanh, còn nhóm ngành kỹ thuật của Trường ĐH Công nghệ TP.HCM xếp hạng 413.
Riêng Trường ĐH Y Hà Nội có 2 lĩnh vực được xếp hạng, trong đó nhóm ngành về sức khỏe công cộng, sức khỏe môi trường và sức khỏe lao động xếp hạng 68 thế giới, còn nhóm ngành y khoa lâm sàng đứng thứ 433.
Như vậy, TP.HCM là địa phương tập trung nhiều trường ĐH vào top thế giới nhất với 6 đơn vị, xếp sau là Hà Nội với 3 đơn vị. Còn Đà Nẵng, Huế và Cần Thơ mỗi địa phương đều có 1 trường trong top thế giới do US News xếp hạng.
Theo US News, để được xếp hạng, những cơ sở giáo dục ĐH phải có tối thiểu 1.250 bài báo được xuất bản từ năm 2018 đến 2022 trên các tạp chí khoa học. Sau đó, các trường sẽ được đánh giá dựa trên phân tích dữ liệu Web of Science cùng số liệu InCites do tập đoàn Clarivate (Anh) cung cấp dựa trên 13 tiêu chí, được chia làm 3 nhóm là danh tiếng học thuật (reputation), trắc lượng thư mục (bibliometric), nghiên cứu xuất sắc (scientific excellence).
Một số tiêu chí có thể kể đến là uy tín nghiên cứu trên toàn cầu, uy tín nghiên cứu ở khu vực, số công bố thuộc nhóm 10% được trích dẫn nhiều nhất (cùng chiếm tỷ trọng 12,5%) số công bố khoa học, tỷ lệ % công bố thuộc nhóm 10% được trích dẫn nhiều nhất, ảnh hưởng của trích dẫn được chuẩn hóa (cùng chiếm 10%)…
Năm nay, trong top 20 trường ĐH tốt nhất thế giới có 14 đại diện đến từ Mỹ, 4 từ Anh, 1 từ Trung Quốc, 1 từ Canada. Trong top 5, đứng đầu là ĐH Harvard (Mỹ), xếp sau lần lượt là Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ, hạng 2), ĐH Stanford (Mỹ, 3), ĐH Oxford (Anh, 4) và ĐH California tại Berkeley (Mỹ, 5). Áp đảo những vị trí đầu là thế song về tổng số trường được xếp hạng, Trung Quốc lại vượt Mỹ và dẫn đầu với 422 đơn vị.
Trong thông cáo chính thức, tiến sĩ LaMont Jones, thư ký tòa soạn mảng giáo dục của US News, cho biết bảng xếp hạng ĐH tốt nhất toàn cầu cung cấp điểm khởi đầu để sinh viên có thể so sánh các trường trên thế giới, trong khu vực và theo từng nhóm ngành cụ thể. Một điểm nổi bật là năm nay có thêm 4 nhóm ngành mới là sinh thái học; khoa học, công nghệ xanh và bền vững; kỹ thuật môi trường; sinh học biển và nước ngọt.
US News là một trong những tổ chức xếp hạng ĐH có uy tín và nhiều năm kinh nghiệm, bên cạnh bảng xếp hạng của QS, THE (Anh) và Shanghai Ranking Consultancy (Trung Quốc). Tổ chức này bắt đầu xếp hạng các cơ sở giáo dục ĐH và trường phổ thông ở Mỹ từ năm 1983. Đến năm 2014, US News lần đầu tiên công bố bảng xếp hạng ĐH tốt nhất toàn cầu với 500 trường từ 49 quốc gia, vùng lãnh thổ.
